ZAZEN TALİMATLARI
Vücut da, düşünce de enerji ise, vücudumuzu belli bir pozisyona sokmak düşüncelerimizi de etkiler.
Zazen’in amacı, aklı, nefesi ve vücudu bir araya getirerek bilincimizi daha yüksek bir seviyeye çıkarmak, aklın ötesindeki bütünün farkındalığına erişmektir.
Zazen oturumları genellikle yarım saat sürer, 5 dakikalık aralarla 3 veya daha fazla oturum gerçekleştirilebilir.
Bazen zazen oturumları arasında kinhin denilen yürüme meditasyonu yapılarak bacakların kendine gelmesi sağlanır.
1. AŞAMA: DURUŞ
Duruşta esas olan vücudun dik pozisyonda mümkün olduğunca uzun süre rahat bir şekilde durabilmesini sağlamaktır.
Duruşta esas olan vücudun dik pozisyonda mümkün olduğunca uzun süre rahat bir şekilde durabilmesini sağlamaktır.
Dik pozisyondan kasıt, belin doğal kavisinin korunduğu ve vücudun omurilik tarafından çaba gerekmeden dengede tutulduğu pozisyondur.
İdeal olarak, zabuton minderinin üzerine yerleştirilmiş zafu denilen sert yastığın üzerinde bağdaş kurularak oturulur.
Bacakların esnekliğine bağlı olarak; burma usülü, yarı lotus yada en ileri seviye kabul edilen tam lotus oturuşu tercih edilebilir. Tam lotus pozisyonunda oturmaya alışmak zaman almakla beraber vücut bu pozisyonda daha sabit olduğu için, alışıldığı takdirde en kolay meditasyon yapılabilen pozisyondur.
Burma Usülü
Yarı Lotus
Tam Lotus
Bacaklar mümkün olan pozisyona getirildikten sonra, beldeki doğal kavisin sağlanması için iki el yerde öne doğru uzatılır.
Ardından bir kukla ustası sizi iple kafanızın arkasından çekiyormuşcasına yavaşça vücut geri çekilir, omuzlar arkada kalır, çene hafif boyuna doğru eğilir.
Bunu yaptıktan sonra burun göbek deliğiyle, kulaklar omuzlarla hizalanır.
Rinzai geleneğinde eller genellikle dizler üzerine, yada bir arada kucak üzerinde tutulur.
Soto geleneğinde, sol elin sağ avuç içine yerleştirildiği ve başparmakların birbirine temas ettiği bir mudra tercih edilir.
Eller göbek deliği hizasında tutulur, ellerin göbeğe yakınlığı nefese dair farkındalığı güçlendirir. Bu pozisyonun diğer avantajı, parmakların birbirine temasını gözlemleyerek kişinin fazla gergin yada gevşek olduğunun ayırdında kalabilmesidir.
Gözler ne tam açık ne de kapalı, yarı açık bir pozisyonda tutulur, ama belli bir noktaya odaklanılmaz. Böylece çevrenin farkındalığı devam ettiğinden hayale dalınmaz, fakat dikkat çevrede olan bitene de yöneltilmez.
Vücudun üst kısmıyla gittikçe küçülen daireler çizilerek ağırlık merkezi tespit edilir, bu pozisyonda sabit kalınır.
Alternatif Oturma Yöntemleri
Zafu bulunamıyorsa, katlanmış havlulardan yararlanılabilir.
Bağdaş kurarak oturmak mümkün değilse, bir sandalyenin ön kısmında ayaklar yere sağlam basacak ve aynı yerdeki gibi omuriliğe kavis kazandırılacak şekilde oturulabilir. Bu pozisyonun dezavantajı vücudu dengede tutmanın zorluğudur.
Diğer bir alternatif, seiza denilen sehpa üzerinde, aynı kavisle dik şekilde oturmaktır. Ağırlık dizler ve alt bacak üzerinde olacağı için diz rahatsızlığı olanlara tavsiye edilmez.
Vücut uzun süre çaba gerekmeden dengede ve dik durabildiği sürece hangi yöntemin seçildiği önemsizdir. Amaç, herhangi bir şey yapma gereği olmadan ve bilinci kaybetmeden nefesinizi izleyebilmektir.
2. AŞAMA: NEFES FARKINDALIĞI
Duruş ile ilgili talimatlar yerine getirilebildiği takdirde, hava ciğerlerinize kendiliğinden dolacaktır. Böylece nefes almak için çaba harcamanız gerekmeyecek.
Bu noktadan sonra tek yapacağınız, karın kaslarınızı hafifçe sıkıştırarak havayı burnunuzdan dışarı itmektir.
Bu sırada göbek deliğinizin 5 santimetre arkasında yer alan, hara denilen enerji merkezine odaklanın. Bu enerji sizi daha yüksek bir bilinç düzeyine taşıyacak, böylece düşüncelere kapılmadan ve sabit durmaktan kaynaklanan fiziksel rahatsızlığı önemsemeden kendinizi keşfetmeye devam edebileceksiniz.
Dikkatiniz haradayken, aklınız verdiğiniz nefesleri saysın. İlk aşamada hem verilen hem alınan nefes, ardından sadece verilen nefesler 10’a kadar sayılır. 10’a ulaşılabiliyorsa, başa dönülür.
Yeni başlayanlar genellikle 2 veya 3’e geldiklerinde sayıyı kaybederler. Meditasyonun nasıl gittiği, akşam ne yiyeceğiniz gibi alakasız düşünceler sizi odağınız olan nefesten uzaklaştırılabilir.
ÖNEMLİ NOT:
Zazen akıl değil vücut egzersizidir. Nefesi saymanın amacı, sadece sayıyı kaybettiğinizin farkına varabilmektir. Kendinizi yargılamadan sıfırdan tekrar başlayın ve dikkatinizi sayıda değil vücudunuzda, yani saydığınız her nefeste hareket eden göbek bölgenizde tutun.
Meditasyonun özü, düşüncelerin kontrolünüzün dışına çıktığını fark edebildiğiniz anlardır. Dolayısıyla sayıyı kaybetmek kötü bir şey değildir.
Zamanla düşüncelerinizden ibaret olmadığınız gerçeği benliğinizde daha da derinleşecek ve günlük hayatta hayallere dalmadan daha uzun süre anın farkındalığında kalabileceksiniz.
Nefes farkındalığında ustalaştıktan sonra zazen çalışması koan egzersizleri yada shikantaza denilen çevrenin farkındalığı ile sürdürülebilir, yada nefes farkındalığına devam edilebilir. İlk koan Mu’dur (Mu Koan)(Mu nedir?).
Meditasyonda ustalık tecrübeyle kazanılır, akla dair bir egzersiz olmadığından ilerlemeyi tanımlamak güçtür. Eckhart Tolle'ye göre tek kriter başıboş düşüncelerdeki azalmadır. Genellikle meditasyondan beklentisi olmayanlar, azimli ve sabırlı olanlar zazen’den daha fazla ve çabuk fayda edinirler.
Teşekkürler, sorusu olan?
